پرتو درمانی استفاده از پرتوهای یونساز برای از بین بردن یا کوچک کردن بافتهای سرطانی است. در این روش در اثر آسیب DNA، سلولهای ناحیه درمان (بافت هدف) تخریب و ادامه رشد و تقسیم غیرممکن میشود. اگرچه پرتو علاوه بر سلولهای سرطانی به سلولهای سالم نیز آسیب میرساند ولی اکثر سلولهای سالم بهبودی خود را دوباره بدست میآورند. هدف از پرتو درمانی از بین بردن حداکثر سلولهای سرطانی با حداقل آسیب به بافتهای سالم است.
کاربرد اصلی پرتو درمانی در معالجه یا تقلیل امراض سرطانی میباشد.
دیگر کاربردهای پرتودرمانی: از بین بردن سلولهای سرطانی و ضایعات ارگانهای مختلف، بازتوانی و بهبود اعضای بدن بیمار (همچون کبد کلیه پروستات)، پیشگیری گسترش ضایعات اعضا و کاهش علائم بیماری (همانند درد)
دستگاهها و ابزارهای مختلف و گوناگونی برای درمان و توانبخشی بیمار توسط مهندسان پزشک ساخته و در اختیار پزشکان قرار گرفتهاست. یکی از این دستگاههای مهم و پرکاربرد رادیوتراپی یا پرتودرمانی میباشد. به بیانی دیگر پرتودرمانی، استفاده از اشعه پر انرژی (معمولاً اشعه X) به منظور از بین بردن سلولهای سرطانی و ضایعات ارگانهای مختلف میباشد. بهطور کلی رادیوتراپی را به ۳ قسمت رادیوتراپی خارجی، رادیوتراپی داخلی (براکی تراپی) و رادیوتراپی سیستمیک تقسیم میکنند. سلولهای سرطانی در مقایسه با سلولهای سالم به رادیو تراپی حساسیت بیشتری نشان میدهند و در نتیجه تعداد بیشتری از آنها از بین خواهند رفت البته رادیو تراپی بر سلولهای سالم ناحیه درمان نیز تأثیر میگذارد اما آنها بر خلاف سلولهای سرطانی معمولاً بهبود یافته یا به سرعت خود را ترمیم میکنند. رادیوتراپی همچنان برای پیشگیری گسترش ضایعات اعضا و برای کاهش علائم بیماری (همانند درد) نیز به کار برده میشود. اصولاً در این دستگاهها برای شناسایی و مکان یابی تومور و بافت مورد نظر برای دریافت پرتو از انواع مختلف پرتونگاری استفاده میگردد که شاید بتوان مرسومترین آنها را پرتونگاری مقطعی تخمینی (CT)، تصاویر رزونانس مغناطیسی (MRI) و اخیراً پرتونگاری مقطعی نشر پوزیترون (PET) معرفی نمود. حال پس از شناسایی موقعیت بافت مورد نظر بایستی مرحله شبیهسازی را شروع نمود که بر اساس آن آناتومی بیمار برنامهریزی میشود. استفاده از پرتو در درمان سرطان یک فرایند پیچیدهاست که در بر گیرنده متخصصان آموزش دیده و تعداد زیادی از عوامل به هم پیوستهاست. متخصصین رادیوتراپی انکولوژی، متخصصین فیزیک پزشکی، دزیمتریست و متخصصین رادیوتراپی (پرتوپزشکی) سالها دنبال لوازم و ابزار که به این فرایند، بخصوص در موقعیت یابی تومور، برنامه درمانی، اجرای درمان، و تحقیق کمک کنند، میگشتند. دقت در رادیوتراپی بسیار مهم است زیرا نتایج بالینی و تجربی نشان میدهند که کنترل تومور و پاسخ نرمال بافت میتواند یک عامل مهم درمقدار (دز) پرتو افشانی باشد و بنابراین، تغییرات کوچک در دز درمانی میتواند منجر به نتایج بزرگی در پاسخ تومور یا بافت نرمال شود. به علاوه، دزهای تجویز شده درمانی تومور معمولاً الزاماً به دزی که برای بافت نرمال قابل تحمل است نزدیک است. بنابراین برای درمان بهینه، دز پرتوافشانی باید با دقت بسیار بالا انجام شود. یک میزان ±۵٪ توسط کمیسیون بینالمللی سنجش و واحدهای پرتو افشانی (ICRU) پیشنهاد شدهاست.
منبع : ویکیپدیا
در ادامه میتوانید از طریق لینک های زیر به پمفلت های آموزشی بیمارستان حضرت ولی عصر دسترسی داشته باشید.
رادیو تراپی چیست : صفحه اول صفحه دوم
عوارض خاص پرتو درمانی لگن : صفحه اول صفحه دوم
عوارض خاص پرتو درمانی شکم و معده : صفحه اول صفحه دوم
عوارض عمومی پرتو درمانی : صفحه اول صفحه دوم
عوارض خاص پرتو درمانی سروصورت و گردن : صفحه اول صفحه دوم